آلفای کرونباخ چیست؟

مقدمه

حتماً برای شما هم پیش آمده است که پرسش‌نامه پر کنید. به نظر شما معیار مشخصی برای نتیجه گیری از این پرسش‌نامه‌ها وجود دارد؟ این پرسش‌نامه‌ها بر چه اساسی تهیه می‌شوند؟ مسلم است که هیچ چیز علمی بدون پایه و اساس مطرح نمی‌شود. پرسش‌نامه‌ها نیز با هدف و معیار مشخصی تهیه می‌شوند. نتیجه بسیاری از مطالعات صورت گرفته در کل جهان، از طریق همین پرسش‌نامه‌ها به دست آمده‌اند. در واقع مطالعات بر پایه پرسش‌نامه مطرح و از طریق مقیاس‌های آماری استخراج می‌شوند. به واسطه بررسی‌های آماری، بسیاری از مطالعات به نتیجه مطلوب رسیده‌اند. هر پرسش‌نامه و هر مقاله علمی برای رسیدن به نتیجه، باید از مقیاس‌های آماری عبور کند. این مقیاس‌ها مسیری برای ارائه نتیجه دقیق و کاملاً علمی هستند.

یکی از مقیاس‌های آماری یا به عبارتی روش‌های اندازه گیری، آلفای کرونباخ است. شاید این واژه برای شما ناآشنا باشد و تابه‌حال چیزی از آن نشنیده باشید. در هر حال دنیای محتوا به قدری پیشرفت کرده است که جای نگرانی نیست؛ چون ما در این مقاله قصد داریم به همه چیز درباره آلفای کرونباخ بپردازیم. اگر قصد انجام یک پژوهش علمی را دارید و هنوز اطلاعات کاملی در خصوص این ضریب آماری کسب نکرده‌اید، با ما همراه باشید.

آلفای کرونباخ چیست؟

کرونباخ فردی بود که ضریب آلفای کرونباخ را ابداع کرد. اکنون این ضریب، به عنوان یکی از پرکاربردترین روش‌های اندازه گیری در پرسش‌نامه‌های علمی معرفی می‌شود. این روش اندازه گیری، ضریب همبستگی میان دو سؤال محسوب می‌شود که برای رسیدن به یک هدف خاص مطرح شده‌اند. از این روش برای بررسی اعتماد پذیری یا به عبارت دیگر پایایی پرسش‌نامه‌ها استفاده می‌شود. علاوه بر این روش اندازه گیری، روش‌های اندازه گیری دیگری نیز برای بررسی پایایی پرسش‌نامه‌ها وجود دارند. حال شاید این سؤال مطرح شود که پایایی به چه معنا است؟ ما در پرسش‌نامه‌ها چند صفت را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در صورتی که همان صفت‌ها را در همان شرایط؛ ولی در زمان مختلف مورد بررسی قرار دهیم و نتیجه یکسانی حاصل شود، می‌گوییم پرسش‌نامه از اعتبار و پایایی برخوردار است.

با آلفای کرونباخ، می‌توان به عقاید و نگرش‌های پاسخ‌دهندگان پی برد. با این ضریب یا روش می‌توان به برداشت پاسخ‌دهندگان از سؤالات پرسش‌نامه پی برد. در واقع تعدادی از پاسخگویان پرسش‌نامه، می‌توانند برداشت یکسانی از سؤالات داشته باشند. این ضریب به وضوح نشان می‌دهد که چه تعداد افرادی چه نگرشی داشته‌اند. این ضریب بر پایه مقیاس‌هایی بنا شده است. منظور ما از مقیاس، دسته‌ای از اعداد است که کیفیت را می‌تواند با مقدار نشان دهد. مقیاس لیکرت یکی از رایج‌ترین مقیاس‌های تحقیقات اجتماعی محسوب می‌شود.

آلفای کرونباخ چگونه محاسبه می‌شود؟

آلفای کرونباخ ضریبی است که با استفاده از روابط تعیین شده آماری محاسبه می‌شود. کرونباخ فرمولی را تحت عنوان فرمول آلفای کرونباخ تعیین کرده است. با این فرمول می‌توان به صورت دستی به پاسخ رسید و ضریب همبستگی بین سؤالات را مورد بررسی قرار داد. در این روابط k به عنوان تعداد سؤالات در نظر گرفته می‌شود. برای انجام یک پژوهش علمی، بهتر است به تنهایی از این فرمول استفاده نکنید. استفاده از نرم افزارهای پیشرفته گزینه مناسب‌تری برای رسیدن به یک نتیجه مطلوب است. با استفاده از این نرم افزارها به زمان کمتری نیاز دارید.

با استفاده از آلفای کرونباخ می‌توان به نتایج زیر رسید:

1. هرچه میزان همبستگی بین سؤالات پرسش‌نامه بیشتر باشد، میزان آلفای کرونباخ نیز بیشتر می‌شود. این قاعده به صورت برعکس نیز عمل می‌کند.
2. هرچه میزان واریانس میانگین سؤالات بیشتر شود، آلفای کرونباخ کمتر خواهد شد.
3. با افزایش تعداد سؤالات پرسش‌نامه، تأثیراتی در آلفای کرونباخ ایجاد خواهد شد.
4. هرچه حجم نمونه بیشتر باشد، واریانس میانگین سؤالات کاهش یافته و در نتیجه باعث کاهش آلفای کرونباخ می‌شود.

هرچه میزان نتیجه به دست آمده به عدد ۱ نزدیک‌تر باشد، می‌توان گفت همبستگی میان سؤالات پرسش‌نامه بیشتر است و نتیجه سؤالات همگن خواهد بود. ضرایب ۴۵ درصدی در این روش اندازه گیری کم، ضرایب ۷۵ درصدی متوسط و قابل قبول و ضرایب ۹۵ درصدی، زیاد قلمداد می‌شوند. هرچه میزان آلفا پایین‌تر باشد، باید پی برد که در صورت حذف کدام سؤال یا سؤالات نتیجه بهبود خواهد یافت.

آلفای کرونباخ در spss

آلفای کرونباخ در spss نیز وجود دارد. یکی از راحت‌ترین روش‌ها برای محاسبه آلفای کرونباخ، استفاده از نرم افزار spss  است. رسیدن به نتیجه در پرسش‌نامه‌هایی با حجم نمونه زیاد، به صورت دستی امکان‌پذیر نیست. نرم افزار spss جایگزین بسیار مناسبی برای رسیدن به پاسخ علمی و دقیق است. برای انجام تحقیقات علمی استفاده از spss ضروری است. در spss از مسیر زیر می‌توان از روش اندازه گیری نام برده بهره برد:

1. Analyze
2. Scale
3. Reliability Analysis

اگر بخواهید میزان تأثیر هر سؤال را پس از حذف آن بررسی کنید، می‌توانید از طریق گزینه Statistics و سپس Descriptive for و در نهایت Scale if item deleted به پاسخ مورد نظر خود برسید.

آیا احتمال منفی بودن آلفای کرونباخ وجود دارد؟

ممکن است در نتیجه پژوهش، آلفای کرونباخ به دست آمده منفی باشد. این مسئله به معنای ناهمگنی زیاد است. اگر در پژوهش شما داده‌های پرت وجود داشته باشند، در مدل نظری رابطه منطقی دیده نشود و… ممکن است با نتیجه منفی روبرو شوید.

آیا رسیدن به نتیجه در این روش اندازه گیری به معنای پایان پژوهش است؟

دقت داشته باشید که مرحله آخر یک پژوهش آلفای کرونباخ نیست. شما باید میزان افزایش آلفا را بررسی کنید. میزان افزایش آلفا با حذف یک سری از سؤالات امکان‌پذیر است. شما باید این سؤالات را مشخص کنید.

جمع بندی

در حال حاضر بهترین روش برای انجام تحقیقات و مطالعات علمی، استفاده از پرسش‌نامه‌های معتبر است. آلفای کرونباخ یکی از بهترین روش‌های اندازه گیری در مطالعات و تحقیقات علمی است. این آلفا هم به صورت دستی و هم از طریق نرم افزار spss قابل محاسبه است. اگر حجم نمونه شما بیش از ۳۰ نفر باشد توصیه می‌کنیم برای راحتی و دقت بیشتر در کار، از نرم افزار spss استفاده کنید. کار با نرم افزار spss به هیچ عنوان پیچیده نیست و فقط باید مسیر ذکر شده را طی کنید تا به پاسخ دقیق برسید.

امیدواریم توانسته باشیم در این مقاله بهترین و کامل‌ترین اطلاعات را در مورد آلفای کرونباخ در اختیار شما قرار دهیم و ابهامات شما را رفع کنیم.

به راحتی پرسشنامه خود را به صورت رایگان آنلاین کنید:

در پرسشنامه های آماده اول فرم به بیش از 1000 پرسشنامه آماده دسترسی دارید