تاکسونومی عددی یکی از روش های رتبه بندی فعالیت ها از لحاظ بهره مندی، برخورداری و توسعه یافتگی، روش آنالیز تاکسونومی می باشد. نوع خاصی از آن “تاکسونومی عددی” است. تاکسونومی یکی از بهترین روش های درجه بندی فعالیت های مختلف از لحاظ بهره مندی از شاخص های یکسان است. این روش همچنین برای درجه بندی و مقایسه مناطق مختلف با توجه به درجه توسعه یافتگی آن نیز مناسب است. این روش می تواند یک مجموعه را به زیرمجموعه های کم و بیش همگن تقسیم کرده و مقیاس مناسبی برای شناخت میزان برخورداری از شاخص های مورد نظر و درجه توسعه اقتصادی و اجتماعی که در تحلیل فعالیت ها مورد استفاده است ارائه دهد.
[divider]
از ویژگی های این روش می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- روش تاکسونومی به آمارهای سری زمانی نیاز ندارد و با داده های مقطعی به راحتی پاسخ می دهد.
- روش اجرایی به صورتی است که حتی اگر داده ها در ابتدا به صورت شاخص نباشند مشکلی ایجاد نمی شود زیرا در روند کار داده ها استاندارد می شوند.
- می تواند بر اساس تعریف موجود از موضوع مورد بحث شاخص ها را به صورت یک شاخص مرکب در جهت هدف مورد نظر ارائه داد.
[divider]
آنالیز تاکسونومی در چندین مرحله انجام می شود که به شرح زیر است :
- تشکیل ماتریس داده ها
- استاندارد کردن ماتریس داده ها
- تشکیل ماتریس فواصل
- تعیین فاصله های همگنی
- رتبه بندی فعالیت های همگن از لحاظ شاخص های مورد بررسی
- محاسبه درجه برخورداری فعالیت های همگن
[divider]
کاربردها
آنالیز تاکسونومی بر پایه ی تحلیل پاره از شاخص های از قبل تعیین شده است که در اولویت بندی گزینه ها به کار می رود و یک درجه کمل برای ارزیابی گزینه ها را نشان می دهد. در این تحلیل، می توان با تعیین شاخص هایی، موفقیت هایشان درجه بندی و بررسی کرد. همچنین، از این روش می توان در مکان یابی و انتخاب مراکز، رتبه بندی شرکت ها، شهرستان ها و مسائل کلان اجتماعی، سیاسی و … استفاده نمود.
بر اساس این روش، درجه ی توسعه یافتگی بین صفر و یک است و هر چه درجه ی به دست آمده برای منطقه ای(شرکتی و …) به صفر نزدیک تر باشد، نشان دهنده ی میزان توسعه یافتگی بالاتر است و هر قدر به یک نزدیک باشد، نشان توسعه نیافتگی آن منطقه است.
[divider]
نمونه مقالاتی که از تاکسونومی استفاده کرده اند:
- رتبه بندی واحدهای دانشگاه پیام نور
- بررسی و مقایسه درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی استان های ایران
- درجه بندي توسعه شهرستان هاي استان مازندران با استفاده از مدل تاکسونومي عددي
- تعيين درجه توسعه نيافتگي شهرستانهاي استان اصفهان با تكنيك تاكسونومي عددي
- رتبه بندی کارگزاران بورس منطقه ای خراسان با استفاده از روش طبقه بندی تاکسونومی عددی
- تعیین و محاسبه درجه توسع هیافتگی استا نهای کشور طی دو مقطع
- ارزیابی توان اکولوژیک حوزه آبخیز با استفاده از روش تاکسونومی جهت مدیریت جامع حوزه آبخیز
- تحلیل توزیع فضایی خدمات عمومی شهری با استفاده از روش استانداردسازی دادهها، تاکسونومی عددی و مدل ضریب ویژگی
- و ….
برای دریافت چند مقاله در رابطه با تاکسونومی بر روی لینک زیر کلیک کنید:
[parspalpaiddownloads id=”4″]