پرسشنامه آنلاین چیست؟

پرسشنامه به طور عام، و پرسشنامه آنلاین به طور خاص، نوعی ابزار علمی است که به منظور اندازه گیری، نظرسنجی و جمع آوری اطلاعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. پرسشنامه در واقع همان مصاحبه است که به صورت کتبی انجام می شود، اما از آن عملی‌تر و آسان‌تر است. پرسشنامه ابزار موثری جهت سنجش رفتار، نگرش، ترجیحات، نظریات و نیات تعداد زیادی از آزمودنی‌ها است؛ و به کمک آن محقق می‌تواند نمونه‌های بزرگتری را همزمان مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. پرسشنامه می‌تواند به روش چهره به چهره، از طریق تلفن، پست، یا به صورت آنلاین و در چارچوب فضای مجازی تکمیل شود. پرسشنامه آنلاین یا پرسشنامه الکترونیک روشی ارزان، سریع و کارآمد برای دسترسی به حجم زیادی اطلاعات، از تعداد زیادی افراد، در کوتاهترین زمان ممکن است. شما با خواندن این مقاله اطلاعات بیشتری در مورد پرسشنامه آنلاین کسب خواهید نمود.

تعریف پرسشنامه آنلاین

پرسشنامه آنلاین یک ابزار اینترنتی، حاوی مجموعه‌ای از سوالات هدفمند است که برای گردآوری اطلاعات خاصی طراحی شده است. این پرسشنامه در یک محیط ‌نرم ‌افزاری ایجاد شده، لینک آن به صورت آنلاین در اختیار مخاطبین قرار می‌گیرد تا پس از اتصال به اینترنت، به راحتی به آن پاسخ دهند. ارسال لینک پرسشنامه آنلاین از طریق ایمیل، یا شبکه‌های اجتماعی (مانند فیسبوک، واتساپ، تلگرام) صورت می‌گیرد. پرسشنامه‌های آنلاین کاملاً قابل تنظیم هستند و به آسانی می‌توان قالب، اندازه و طراحی آنها را تغییر داد. بعلاوه، پس از تکمیل آنها توسط مخاطبین، نیازی به وارد کردن دستی داده‌ها نیست. چون اطلاعات به دست آمده بلافاصله در پایگاه داده ثبت شده، مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار می‌گیرد و نتایج در کمترین زمان ممکن قابل ارائه هستند.

فرمت پرسشنامه آنلاين

هر پرسشنامه آنلاین معمولا دارای سه قسمت زیر است:

• مقدمه: یک توضیح کوتاه و مختصر برای معرفی پرسشنامه است.
• پرسشها: پرسشها به شکل منظم، مرتب، و بر اساس اهداف پژوهشگر نوشته می‌شوند. پرسشها باید دارای کمترین پیچیدگی بوده، موضع‌گیری نداشته باشند.
• بخش نهایی: شامل یک نوشته کوتاه، به منظور ابراز تشکر از مخاطبین است.

انواع سوالات در پرسشنامه آنلاين

1- سوالات بسته‌پاسخ

پاسخ این سوالات از پیش تعریف شده و فرد با علامت زدن نظر خود را نشان می‌دهد. انواع متداول سوالات بسته‌پاسخ عبارتند از:

سوالات چند‌گزینه‌ای: رایج‌ترین نوع سوال در انواع پرسشنامه آنلاین است. پاسخ دهنده از بین چند گزینه یکی (چند‌گزینه‌ای تک پاسخی) یا بیشتر (چند‌گزینه‌ای چند پاسخی) را انتخاب می‌کند. سایر انواع سوالات چند‌گزینه‌ای عبارتند از:
لیست کشویی: مانند چند‌گزینه‌ای معمولی است اما با تعداد پاسخ‌های زیادتر از حد معمول
چندگزینه‌ای تصویری
سوال‌های دو بخشی یا بلی/خیر
سوالات مقیاس/رتبه: میزان موافقت یا مخالفت افراد را در یک طیف نسبت به موضوع خاصی می‌سنجد (مانند مقیاس‌های نوع لیکرت)
سوالات درجه بندی: مثلا از 0 تا 10 به خدمات ما چه نمره‌ای می‌دهید؟
سوالات اولویت دهی: به تشخیص ترجیحات پاسخ‌دهنده کمک می‌کند

2- سوالات باز‌‌پاسخ (سوال متنی)

در این سوالات، از طریق تایپ کردن، امکان توضیح و تشریح برای پاسخ‌دهندگان فراهم می‌شود. انواع سوال متنی عبارتند از:

سوال متنی تک خطی: پاسخ‌دهندگان پاسخ خود را در یک کادر متنی (محدود شده به یک خط متن) وارد می‌کنند.

سوال متنی چند خطی: پاسخ دهندگان اجازه نوشتن پاسخ‌های طولانی تر از یک خط را دارند.

سوال تاریخ و/یا زمان: از پاسخ‌دهنده خواسته می‌شود تاریخ و زمان مورد نظر را در یک قالب از پیش تعیین شده وارد کند (مانند: سال/ماه/روز).

موارد کاربرد پرسشنامه آنلاین

پرسشنامه آنلاین تنها مختص پژوهشهای علمی و دانشگاهی نیست، بلکه کاربردهای دیگری نیز دارد که برخی از آنها عبارتند از:

• جمع آوری بازخورد مشتریان توسط صاحبان مشاغل
• نظرسنجی از کاربران درباره محصول یا خدمات خاص
• سنجش رضایت مشتری
• بررسی مشخصات یک جمعیت خاص (مانند ویژگیهای تحصیلی یا اقتصادی-اجتماعی)
• ارزشیابی کارکنان و اساتید
• سنجش رضایت شغلی کارکنان
• تهیه و برگزاری آزمونهای آنلاین

انواع پرسشنامه آنلاین

بر اساس نحوه اجرا، پرسشنامه آنلاین را می‌توان در یکی از دو گروه زیر قرار داد:

پرسشنامه‌ مبتنی بر پست الکترونیکی (ایمیل)

این پرسشنامه‌ها با این پیش فرض ارسال می‌شوند که همه مخاطبین دارای پست الکترونیکی هستند و معمولا در یک فایل متنی (Word) نوشته می‌شوند. نکته منفی این روش آن است که ممکن است کاربر بر تکمیل، ذخیره، و ارسال متن تسلط کافی نداشته باشد. همچنین زمان بر بودن تایپ و بازبینی آن ممکن است وی را خسته و از ادامه کار منصرف کند. تکمیل این نوع پرسشنامه مستلزم انجام یک رشته اقدامات است (بارگذاری، ذخیره، تکمیل، ارسال) که می‌تواند انگیزه فرد را برای ادامه کم کند. ترس از ویروسی بودن فایل و فقدان نرم افزار مورد نیاز برای خواندن پرسشنامه نیز می‌تواند باعث اکراه پاسخ‌دهنده از پاسخگویی شود. مزیت این روش آن است که پژوهشگر  اطلاعات بهتری در مورد مخاطبین به دست می‌آورد، مخصوصا در مواردی که آدرس پست الکترونیکی فرد مربوط به سازمان یا موسسه خاصی باشد. البته، همین می‌تواند نکته منفی نیز باشد و فرد را از دادن پاسخ‌های درست منصرف کند.

پرسشنامه‌ مبتنی بر وب

این نوع پرسشنامه آنلاین به شکل یک صفحه وب طراحی می‌شود و لینک آن در اختیار کاربران قرار می‌گیرد. به عنوان یک مزیت بزرگ، پژوهشگر می‌تواند از طریق یک فرا‌پیوند، تصویر یا حتی فایل راهنما در اختیار مخاطب قرار دهد. اطلاع رسانی در مورد پرسشنامه از طریق ایمیل یا وب سایت صورت می‌گیرد که به ویژگیهای مخاطب بستگی دارد. احتمال عدم پاسخگویی به پرسشهای حساس در این روش کمتر از روش پست الکترونیکی است. این نوع پرسشنامه‌ها قابلیت آن را دارند که پیچیده‌تر طراحی شوند. بعلاوه، جذابیت دیداری، سادگی، و احتمالا سرعت پاسخگویی آنها بیشتر از روش ایمیل است.

مزایای پرسشنامه آنلاین

• سرعت، سهولت، راحتی و ویرایش پذیری
• گستردگی: پرسشنامه آنلاین با درنوردیدن مرزهای جغرافیایی، امکان دسترسی به مخاطبان را در سطح جهانی فراهم می‌کند.
• داده‌پردازی مطلوب: برخلاف پرسشنامه‌های مداد-کاغذی تجزیه و تحلیل داده‌ها آسان و سریع است.
• صرفه جویی در منابع: پرسشنامه آنلاین بسیار ارزان است و وقت زیادی لازم ندارد.
• قابلیت دسترسی از هر دستگاه: تکمیل پرسشنامه آنلاین با کامپیوتر، موبایل، لپ‌تاپ‌ و تبلت‌ به راحتی قابل اجراست.
• انعطاف پذیری: طراحی پرسشنامه الکترونیک مبتنی بر وب را می‌توان متناسب با نیازهای در حال تغییر تنظیم نمود. این پرسشنامه‌ها را می‌توان طولانی یا کوتاه، پیچیده یا آسان تنظیم کرد.
• امکان شخصی سازی: با طرح سوالات مناسب می‌توان پاسخ‌دهندگان را از نظر مشخصات جمعیت‌شناختی، رفتاری، سبک زندگی و سایر موارد غربالگری کرد و نمونه‌های مناسب را برگزید.
• ناشناس ماندن: اطمینان مخاطبین از ناشناس ماندن، در آنها آزادی و راحتی بیشتر، و نگرانی کمتری برای پاسخدهی درست ایجاد می‌کند.

معایب پرسشنامه آنلاین

• دسترسی به اینترنت: نداشتن دسترسی به اینترنت پاسخدهی را محدود می‌کند.
• داشتن رایانه یا تلفن همراه: تکمیل پرسشنامه آنلاین، منوط به در اختیار داشتن این ابزارهاست.
• دشواری نمونه‌گیری: دست یافتن به تعداد قابل قبول افراد مورد نیاز دشوار است. بعلاوه، همیشه نمی‌توان اطمینان داشت که پاسخ‌دهندگان معرف خوبی از کل جامعه هستند.
• مهارت استفاده از پرسشنامه: برای اخذ بهترین نتیجه، پژوهشگر باید اطمینان داشته باشد که پاسخ دهنده‌ها مهارت کافی برای تکمیل پرسشنامه را دارند.
• پاسخدهی سالمندان: سالمندان عموماً با فناوری‌های جدید آشنا نبوده، برخی حاضر به تکمیل پرسشنامه آنلاین نیستند.
• مناطق دور افتاده: افرادی که در مکان‌های فاقد دسترسی به اینترنت زندگی می‌کنند، به سختی می‌توانند پرسشنامه‌های آنلاین را تکمیل کنند.
• پاسخدهی ناقص و نادرست: به دلایل مختلف ممکن است مخاطبین از پاسخگویی صرف‌نظر کنند یا سوالات را سرسری جواب دهند.

منابع

https://www.questionpro.com/blog/online-questionnaire/

https://www.proprofssurvey.com/blog/advantages-disadvantages-of-online-surveys/

https://www.surveylegend.com/online-survey/advantages-of-online-surveys/

https://www.simplypsychology.org/questionnaires.html

https://www.onlinesurveys.ac.uk/help-support/question-types/

https://www.kashanu.ac.ir/Files/Content/. . .pdf

به راحتی پرسشنامه خود را به صورت رایگان آنلاین کنید:

در پرسشنامه های آماده اول فرم به بیش از 1000 پرسشنامه آماده دسترسی دارید